Review
Hỏi ĐápBệnh cường giáp ở phụ nữ là một trong những rối loạn nội tiết thường gặp, đặc biệt ở độ tuổi sinh sản. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tổng thể, chu kỳ kinh nguyệt, khả năng sinh sản và thậm chí là tâm lý. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, cường giáp có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả nhất hiện nay.
Bệnh cường giáp là gì? Vì sao phụ nữ dễ mắc hơn nam giới?
Cường giáp (Hyperthyroidism) là tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức, sản xuất ra nhiều hormone thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3) hơn nhu cầu cơ thể. Điều này khiến quá trình trao đổi chất diễn ra nhanh chóng bất thường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều cơ quan như tim, gan, thần kinh, sinh sản.
Theo thống kê của Hội Nội tiết Việt Nam, phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cường giáp cao gấp 5 – 8 lần nam giới, nhất là trong các giai đoạn thay đổi nội tiết như dậy thì, mang thai, sau sinh và tiền mãn kinh.
Nguyên nhân được lý giải là do hệ miễn dịch ở nữ giới có xu hướng nhạy cảm hơn, dễ rối loạn và tấn công nhầm vào tuyến giáp, gây ra các bệnh lý tự miễn như Basedow – nguyên nhân phổ biến nhất gây cường giáp.
Bệnh lý tuyến giáp phổ biến, dưới đây là dấu hiệu cảnh báo
Dấu hiệu nhận biết bệnh cường giáp ở phụ nữ
Triệu chứng của bệnh cường giáp ở nữ giới thường bị nhầm lẫn với stress, rối loạn thần kinh thực vật hoặc hội chứng tiền mãn kinh, khiến nhiều người phát hiện muộn. Dưới đây là những biểu hiện điển hình cần lưu ý:
Rối loạn kinh nguyệt và giảm khả năng sinh sản
Chu kỳ kinh nguyệt trở nên ngắn, rong kinh hoặc mất kinh, đi kèm giảm ham muốn tình dục, khó thụ thai do hormone giáp tác động đến trục sinh dục.
Sụt cân nhanh dù ăn nhiều
Đây là dấu hiệu rõ rệt nhất. Người bệnh ăn nhiều nhưng vẫn giảm cân nhanh chóng, kèm theo cảm giác mệt mỏi, khó tập trung.
Tim đập nhanh, hồi hộp, khó thở
Hormone giáp làm tăng nhịp tim, dễ gây đánh trống ngực, khó ngủ, thậm chí hồi hộp cả khi nghỉ ngơi.
Run tay, dễ cáu gắt và lo âu
Tình trạng run tay nhẹ, hay hồi hộp, mất ngủ, bồn chồn là đặc điểm thường gặp ở phụ nữ bị cường giáp.
Bướu cổ hoặc vùng cổ to bất thường
Khoảng 80% phụ nữ mắc bệnh cường giáp có hiện tượng phình tuyến giáp vùng cổ, có thể sờ thấy rõ khi nuốt.
Nguyên nhân gây bệnh cường giáp ở phụ nữ
Bên cạnh yếu tố giới tính, cường giáp ở phụ nữ còn liên quan đến:
- Bệnh Basedow: Là nguyên nhân hàng đầu, chiếm hơn 70% các trường hợp cường giáp do cơ chế tự miễn.
- Viêm tuyến giáp sau sinh: Xuất hiện 6 tháng đầu sau sinh, có thể tự khỏi nhưng dễ tái phát.
- U tuyến giáp độc lập: Gây sản xuất hormone giáp không kiểm soát.
- Dùng thuốc có chứa iod hoặc amiodarone kéo dài.
- Yếu tố di truyền hoặc có người thân mắc bệnh tuyến giáp.
Bệnh cường giáp ở phụ nữ có nguy hiểm không?
Câu trả lời là có, nếu không được kiểm soát kịp thời. Những biến chứng thường gặp bao gồm:
- Suy tim do nhịp tim tăng kéo dài
- Loãng xương vì hormone giáp tăng phân hủy xương
- Rối loạn thần kinh, lo âu trầm cảm
- Biến chứng thai kỳ: Sảy thai, sinh non, tiền sản giật ở phụ nữ mang thai bị cường giáp không điều trị
- Cơn bão giáp cấp: Hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng
Cách chẩn đoán và điều trị cường giáp ở phụ nữ
Phương pháp chẩn đoán cường giáp và cách điều trị hiệu quả
Phương pháp chẩn đoán
Bác sĩ thường chỉ định:
- Xét nghiệm máu: Kiểm tra nồng độ TSH, T3, T4
- Siêu âm tuyến giáp
- Xét nghiệm kháng thể TRAb trong bệnh Basedow
- Xạ hình tuyến giáp nếu cần xác định nguyên nhân
Điều trị bệnh cường giáp ở nữ giới
Tùy vào nguyên nhân, độ tuổi và mong muốn sinh sản, bác sĩ sẽ chỉ định:
- Thuốc kháng giáp tổng hợp: Như methimazole hoặc PTU, hiệu quả trong 12–24 tháng
- Iod phóng xạ (I-131): Diệt tuyến giáp hoạt động quá mức
- Phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp: Áp dụng cho bướu lớn, không đáp ứng thuốc
- Điều chỉnh lối sống: Ăn đủ dinh dưỡng, tránh căng thẳng, không dùng chất kích thích
Bệnh cường giáp ở phụ nữ mang thai có điều trị được không?
Hoàn toàn có thể. Tuy nhiên cần lựa chọn thuốc phù hợp để tránh ảnh hưởng đến thai nhi. Điều trị cường giáp ở phụ nữ mang thai cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ sản và nội tiết.
BSCKI Nguyễn Thị Mai Hương – Bệnh viện Nội tiết Trung ương chia sẻ:
“Việc điều trị cường giáp ở phụ nữ cần tính cá nhân hóa rất cao, đặc biệt ở nhóm đang mang thai hoặc chuẩn bị mang thai. Can thiệp đúng thời điểm sẽ giúp phòng ngừa hiệu quả biến chứng sinh sản và đảm bảo sự phát triển bình thường cho thai nhi.”
Phòng ngừa bệnh cường giáp ở phụ nữ
Một số biện pháp giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp:
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ, nhất là khi có dấu hiệu rối loạn nội tiết
- Hạn chế tiếp xúc với chất phóng xạ, môi trường ô nhiễm
- Duy trì chế độ ăn đầy đủ iod nhưng không dư thừa
- Kiểm soát stress và giấc ngủ hợp lý
- Thận trọng khi dùng thuốc có chứa iod, nên tham khảo ý kiến bác sĩ
Kết luận
Bệnh cường giáp ở phụ nữ là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Triệu chứng dễ bị bỏ qua nhưng hậu quả có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, sinh sản và tim mạch. Vì vậy, nếu bạn nghi ngờ bản thân có dấu hiệu cường giáp, hãy đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả. Chúng tôi khuyến khích chị em quan tâm hơn đến sức khỏe nội tiết – bởi đây chính là “chìa khóa” bảo vệ sắc đẹp, sinh lý và tâm lý của chính mình.
