Review
Hỏi ĐápBuồng trứng đa nang là gì? Đây là một trong những rối loạn nội tiết phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ kinh nguyệt, khả năng rụng trứng và sức khỏe sinh sản. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, hội chứng này có thể dẫn đến vô sinh, béo phì và nhiều vấn đề sức khỏe khác. Trong bài viết này, suckhoenugioi.com sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng cũng như phương pháp điều trị hiệu quả để bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.
Buồng trứng đa nang là gì?
Buồng trứng đa nang (Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) là hội chứng rối loạn nội tiết khiến buồng trứng xuất hiện nhiều nang nhỏ chứa trứng chưa phát triển hoàn toàn, làm cản trở quá trình rụng trứng. Ngoài rối loạn phóng noãn, bệnh còn liên quan đến tình trạng dư thừa androgen (hormone sinh dục nam) và kháng insulin.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), PCOS ảnh hưởng tới khoảng 8–13% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Tuy nhiên, 70% phụ nữ mắc bệnh chưa được chẩn đoán đúng, dẫn đến nguy cơ biến chứng cao hơn.
Dấu hiệu thường gặp buồng trứng đa nang là gi?
Dấu hiệu nhận biết buồng trứng đa nang
Việc phát hiện sớm các triệu chứng sẽ giúp chị em chủ động đi khám và điều trị sớm. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình của hội chứng buồng trứng đa nang:
Rối loạn kinh nguyệt
Đây là biểu hiện phổ biến nhất. Người mắc PCOS thường có chu kỳ kinh không đều, ít kinh, thậm chí mất kinh trong nhiều tháng. Nguyên nhân chính là do không rụng trứng hoặc rụng trứng không đều.
Tăng cân và béo bụng
Phụ nữ bị buồng trứng đa nang thường gặp tình trạng tăng cân không kiểm soát, đặc biệt tích mỡ nhiều ở vùng bụng dưới. Điều này xuất phát từ sự kháng insulin – một yếu tố nguy cơ cao của PCOS.
Da nhờn, nổi mụn, rụng tóc
Sự gia tăng bất thường của hormone androgen khiến da tăng tiết bã nhờn, dễ bị mụn trứng cá, đặc biệt ở mặt, ngực và lưng. Ngoài ra, tóc cũng dễ rụng, mỏng dần theo kiểu hói đầu giống nam giới.
Lông mọc nhiều
Lông phát triển rậm rạp ở những vùng không điển hình như mặt, ngực, bụng hoặc lưng – một dấu hiệu thường bị bỏ qua nhưng rất điển hình trong buồng trứng đa nang.
Khó thụ thai
Phụ nữ mắc PCOS có tỷ lệ vô sinh do không rụng trứng hoặc rụng trứng không đều. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh hiếm muộn ở nữ giới hiện nay.
Tìm hiểu nguyên nhân gây ra hội trứng buồng trứng đa nang
Nguyên nhân gây buồng trứng đa nang
Cho đến nay, nguyên nhân chính xác của PCOS vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, các nghiên cứu y khoa chỉ ra một số yếu tố liên quan:
1. Yếu tố di truyền
Nếu mẹ hoặc chị gái mắc PCOS, nguy cơ bạn mắc bệnh cao hơn. Một số gen liên quan đến điều hòa hormone và chuyển hóa insulin được cho là có vai trò trong cơ chế bệnh.
2. Kháng insulin
Khoảng 50–70% phụ nữ mắc PCOS có tình trạng kháng insulin. Khi cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả, tuyến tụy sẽ sản xuất nhiều insulin hơn, từ đó kích thích buồng trứng sản sinh androgen, gây rối loạn rụng trứng.
3. Rối loạn nội tiết tố
Sự mất cân bằng giữa hormone LH (Luteinizing Hormone) và FSH (Follicle Stimulating Hormone) khiến nang trứng không phát triển bình thường. Đồng thời, lượng androgen tăng cao gây ra nhiều triệu chứng đặc trưng.
4. Yếu tố lối sống
Chế độ ăn nhiều đường, chất béo bão hòa, ít vận động có thể làm nặng thêm tình trạng kháng insulin và rối loạn hormone.
Đa nang buồng trứng và nguy biến khó lường
Buồng trứng đa nang có nguy hiểm không?
Câu trả lời là: Có thể nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị sớm. PCOS không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản mà còn gây nhiều biến chứng lâu dài nếu không được điều trị kịp thời.
1. Vô sinh
Khoảng 70–80% phụ nữ PCOS gặp khó khăn khi mang thai do rối loạn rụng trứng.
2. Nguy cơ tiểu đường tuýp 2
Kháng insulin làm tăng đường huyết, dẫn đến tiểu đường và hội chứng chuyển hóa.
3. Bệnh tim mạch
Người mắc PCOS dễ bị cao huyết áp, rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch.
4. Ung thư nội mạc tử cung
Kinh nguyệt thưa hoặc vô kinh kéo dài khiến nội mạc tử cung tăng sinh bất thường.
5. Ảnh hưởng tâm lý
PCOS có thể gây lo âu, trầm cảm do tác động của hormone và áp lực từ ngoại hình.
Chẩn đoán và điều trị
Cách phân biệt buồng trứng đa nang với các bệnh lý phụ khoa khác
Nhiều bệnh phụ khoa như u nang buồng trứng, viêm buồng trứng, suy buồng trứng sớm cũng có thể gây rối loạn kinh nguyệt và khó thụ thai. Tuy nhiên, PCOS có đặc điểm riêng:
| Đặc điểm | PCOS | U nang buồng trứng | Viêm buồng trứng |
|---|---|---|---|
| Kinh nguyệt | Không đều, thưa, vô kinh | Có thể bình thường hoặc rối loạn nhẹ | Thường kèm đau bụng |
| Hình ảnh siêu âm | ≥12 nang nhỏ (<10 mm) trên mỗi buồng trứng | U đơn nang hoặc đa nang kích thước lớn hơn | Buồng trứng sưng, tăng tưới máu |
| Nguyên nhân | Rối loạn nội tiết | Do sự phát triển bất thường của nang trứng | Do nhiễm khuẩn |
| Điều trị | Kiểm soát hormone & lối sống | Phẫu thuật hoặc theo dõi | Kháng sinh |
Chẩn đoán buồng trứng đa nang như thế nào?
Bác sĩ sẽ dựa vào tiêu chuẩn Rotterdam 2003, cần có ít nhất 2/3 tiêu chí sau:
- Kinh nguyệt thưa hoặc vô kinh.
- Tăng androgen (lâm sàng hoặc xét nghiệm).
- Siêu âm thấy ≥12 nang nhỏ ở mỗi buồng trứng hoặc thể tích buồng trứng >10 ml.
Ngoài ra, có thể làm xét nghiệm đường huyết, insulin, lipid máu để đánh giá nguy cơ kèm theo.
Các cách chữa trị buồng trứng đa nang hiện nay
Điều trị buồng trứng đa nang như thế nào?
Tùy mục tiêu điều trị (cải thiện kinh nguyệt, hỗ trợ sinh sản, giảm triệu chứng), bác sĩ sẽ áp dụng một hoặc nhiều phương pháp sau:
1. Thay đổi lối sống
- Ăn uống lành mạnh: giảm tinh bột tinh chế, đường, chất béo bão hòa.
- Tăng cường chất xơ, protein, omega-3.
- Tập thể dục ít nhất 150 phút/tuần để cải thiện độ nhạy insulin.
2. Thuốc điều hòa kinh nguyệt
Thuốc tránh thai phối hợp giúp giảm androgen, ổn định chu kỳ và cải thiện mụn, rậm lông.
3. Thuốc hỗ trợ rụng trứng
Clomiphene citrate, letrozole, hoặc tiêm gonadotropin nếu mong muốn có con.
4. Điều trị kháng insulin
Metformin thường được sử dụng để giảm đề kháng insulin, hỗ trợ rụng trứng.
5. Phẫu thuật nội soi đốt điểm buồng trứng
Áp dụng khi thuốc không hiệu quả, giúp kích thích rụng trứng.
Nhiều người không biết mình mắc đa nang buồng trứng
Phụ nữ buồng trứng đa nang cần lưu ý gì?
- Duy trì cân nặng hợp lý (BMI 18,5–24,9).
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây ít ngọt, thực phẩm giàu omega-3.
- Tập thể dục đều đặn.
- Khám phụ khoa định kỳ 6–12 tháng/lần.
- Điều chỉnh stress bằng thiền, yoga, hoặc hoạt động thư giãn.
Kết luận:
Buồng trứng đa nang là bệnh lý phụ khoa mạn tính nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Việc duy trì lối sống lành mạnh, kết hợp điều trị y tế khi cần thiết sẽ giúp giảm triệu chứng, phòng ngừa biến chứng và cải thiện khả năng sinh sản.
Nếu bạn có dấu hiệu nghi ngờ PCOS, hãy đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn kịp thời.
