Người bị tiểu đường nên ăn gì, kiêng gì? Chuyên gia dinh dưỡng tư vấn chi tiết

Tiểu đường (đái tháo đường) là bệnh rối loạn chuyển hóa mãn tính, đặc trưng bởi lượng đường trong máu cao do thiếu insulin hoặc đề kháng insulin. Bên cạnh thuốc và lối sống, chế độ ăn uống là yếu tố cốt lõi giúp người bệnh duy trì đường huyết ổn định, hạn chế biến chứng.

Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ người bị tiểu đường nên ăn gì, kiêng gì, ăn bao nhiêu là đủ. Hãy cùng chuyên gia dinh dưỡng phân tích cụ thể.

Người bị tiểu đường Nên ăn Gì để cân bằng đường huyết?

Người bị tiểu đường nên ăn gì?

Dưới đây là nhóm thực phẩm nên ưu tiên sử dụng hằng ngày:

1. Nhóm tinh bột hấp thu chậm

Người tiểu đường không cần kiêng hoàn toàn tinh bột, mà nên chọn loại carbohydrate phức, hấp thu chậm, không làm đường huyết tăng đột ngột:

• Gạo lứt, yến mạch, khoai lang luộc, bánh mì nguyên cám

• Hạt diêm mạch (quinoa), ngũ cốc nguyên hạt

• Miến dong, bún gạo lứt

Các loại thực phẩm này giúp cung cấp năng lượng ổn định, giàu chất xơ, hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát đường huyết.

2. Chất đạm lành mạnh

Người tiểu đường cần bổ sung đạm vừa đủ để duy trì khối cơ và hỗ trợ quá trình chuyển hóa:

• Thịt nạc (gà, bò, heo), cá hồi, cá thu

• Trứng gà, sữa chua không đường

• Đậu hũ, đậu xanh, đậu đen

Lưu ý: Ưu tiên các phương pháp chế biến như luộc, hấp, nướng, hạn chế chiên xào nhiều dầu mỡ.

3. Rau xanh và trái cây ít đường

Rau củ chứa nhiều vitamin, chất chống oxy hóa và chất xơ, giúp làm chậm hấp thu glucose:

• Rau bina, cải bó xôi, mồng tơi, rau dền

• Cà chua, dưa chuột, bông cải xanh

• Bí đỏ, củ cải, su hào

Trái cây nên chọn:

• Bưởi, táo, lê, ổi, thanh long, dâu tây

• Ăn nguyên trái thay vì ép lấy nước

• Hạn chế các loại trái cây ngọt như sầu riêng, mít, xoài chín

4. Chất béo tốt

Chất béo không bão hòa giúp kiểm soát cholesterol và giảm nguy cơ tim mạch – một biến chứng nguy hiểm của tiểu đường:

• Dầu oliu, dầu hạt lanh, dầu mè

• Quả bơ, hạt chia, hạt óc chó, hạnh nhân

• Cá béo như cá hồi, cá thu, cá mòi

Người bị bệnh tiểu đường nên ăn gì và nên kiêng gì?

Người bị tiểu đường nên kiêng gì?

Một số nhóm thực phẩm nên hạn chế tối đa hoặc loại bỏ hoàn toàn khỏi chế độ ăn:

1. Đường và thực phẩm chứa đường

• Nước ngọt, bánh kẹo, sữa đặc, chè ngọt

• Mứt, siro, kem, socola ngọt

• Trái cây sấy khô, nước ép đóng chai

→ Những thực phẩm này làm tăng đường huyết nhanh chóng, dễ dẫn đến tăng đột ngột hoặc hạ đường huyết phản xạ.

2. Tinh bột tinh luyện

• Cơm trắng, bún, mì gói, bánh mì trắng

• Bánh ngọt, bánh quy, snack, phở

→ Đây là các loại tinh bột hấp thu nhanh, thiếu chất xơ, dễ gây tăng đường huyết sau ăn.

3. Chất béo bão hòa và trans fat

• Thức ăn nhanh (gà rán, hamburger, pizza)

• Mỡ động vật, bơ thực vật, các món chiên rán

• Đồ đóng hộp nhiều dầu mỡ

→ Không chỉ ảnh hưởng đến đường huyết mà còn làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim ở bệnh nhân tiểu đường.

4. Rượu bia và thuốc lá

• Rượu có thể gây hạ đường huyết đột ngột, đặc biệt khi uống lúc đói

• Bia chứa nhiều carbohydrate làm tăng đường huyết

• Thuốc lá làm giảm hiệu quả insulin và tăng nguy cơ biến chứng tim mạch

Xây dựng thực đơn cho người tiểu đường

Lưu ý khi xây dựng thực đơn cho người tiểu đường

1. Chia nhỏ bữa ăn

• Nên ăn 3 bữa chính và 1–2 bữa phụ/ngày

• Mỗi bữa ăn lượng vừa đủ, không ăn quá no

• Giúp duy trì mức đường huyết ổn định, hạn chế tình trạng hạ đường huyết

2. Kiểm soát lượng calo và chỉ số đường huyết (GI)

• Nên chọn thực phẩm có GI thấp (dưới 55)

• Ưu tiên cách nấu đơn giản như hấp, luộc

• Hạn chế chiên, xào, nướng nhiều dầu

3. Theo dõi đường huyết định kỳ

• Trước và sau ăn để điều chỉnh chế độ ăn phù hợp

• Nếu đang dùng thuốc hoặc insulin, cần phối hợp ăn uống đúng giờ để tránh tụt đường huyết

Chuyên gia “kê” thực đơn cho người tiểu đường cao huyết áp, mỡ máu

Gợi ý thực đơn 1 ngày cho người tiểu đường

Bữa sáng:

• Yến mạch nấu chín + sữa không đường + 1 quả trứng luộc + ½ quả táo

Bữa trưa:

• Cơm gạo lứt + ức gà luộc + rau cải hấp + canh mướp

Bữa phụ:

• Hạt hạnh nhân hoặc ½ quả bơ

Bữa tối:

• Cá hấp + rau luộc + 1 củ khoai lang luộc nhỏ

Bữa phụ tối (nếu cần):

• 1 hũ sữa chua không đường hoặc 1 quả ổi nhỏ

Kết luận: Kiểm soát tiểu đường bắt đầu từ bữa ăn

Người bị tiểu đường hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh nếu kiểm soát tốt chế độ dinh dưỡng. Việc biết rõ nên ăn gì, kiêng gì không chỉ giúp ổn định đường huyết mà còn phòng ngừa biến chứng tim mạch, thận, mắt và thần kinh.

Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ để xây dựng thực đơn phù hợp với tình trạng sức khỏe cá nhân. Đừng quên kết hợp chế độ ăn lành mạnh với tập thể dục đều đặn và kiểm tra đường huyết định kỳ để đạt hiệu quả điều trị cao nhất.