Review
Hỏi ĐápKhô âm đạo là một trong những vấn đề phụ khoa thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Tuy nhiên, tình trạng này cũng có thể xảy ra ở phụ nữ trẻ do nhiều nguyên nhân khác nhau. Khô âm đạo không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng đời sống tình dục mà còn tiềm ẩn nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa, tác động xấu đến sức khỏe sinh sản.
Vậy khô âm đạo là gì, nguyên nhân do đâu, triệu chứng ra sao và cách khắc phục thế nào? Hãy cùng chuyên gia của chúng tôi phân tích chi tiết.
Khô âm đạo là gì?
Khô âm đạo (Vaginal Dryness) là tình trạng niêm mạc âm đạo không tiết đủ dịch bôi trơn, khiến vùng kín trở nên khô rát, khó chịu, đặc biệt khi quan hệ tình dục.
Ở trạng thái bình thường, âm đạo luôn duy trì một độ ẩm nhất định nhờ dịch tiết từ tuyến Bartholin và nội tiết tố estrogen điều hòa. Khi dịch tiết giảm hoặc mất cân bằng hormone, âm đạo trở nên khô hạn, dễ bị tổn thương.
Nguyên nhân gây khô âm đạo
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó phổ biến nhất là:
1. Suy giảm nội tiết tố estrogen
- Xảy ra nhiều ở phụ nữ tiền mãn kinh, mãn kinh, sau sinh hoặc cắt buồng trứng.
- Estrogen suy giảm khiến lớp niêm mạc âm đạo mỏng đi, giảm tiết dịch.
2. Căng thẳng, stress kéo dài
- Áp lực tâm lý, mất ngủ, căng thẳng làm rối loạn hormone.
- Ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiết dịch của âm đạo.
3. Do thuốc và bệnh lý
- Tác dụng phụ của thuốc tránh thai, thuốc chống trầm cảm, thuốc hóa trị.
- Bệnh lý: tiểu đường, suy giáp, hội chứng Sjogren.
4. Thói quen sinh hoạt
- Lạm dụng dung dịch vệ sinh có tính kiềm mạnh, thụt rửa sâu.
- Hút thuốc, uống rượu bia làm giảm lưu lượng máu đến vùng kín.
5. Sau sinh và cho con bú
- Nội tiết tố thay đổi mạnh mẽ sau sinh, đặc biệt khi cho con bú, dễ gây khô âm đạo.
Triệu chứng của khô âm đạo
- Vùng kín khô, nóng rát, ngứa ngáy.
- Đau khi quan hệ, giảm ham muốn.
- Tiểu buốt, tiểu rát, dễ bị nhiễm trùng đường tiểu.
- Xuất hiện khí hư ít hoặc bất thường.
- Niêm mạc âm đạo mỏng, dễ trầy xước, chảy máu khi va chạm.
Khô âm đạo có nguy hiểm không?
Khô âm đạo không đe dọa tính mạng nhưng để lâu dài sẽ gây nhiều hệ lụy:
- Ảnh hưởng tình dục: đau rát khi quan hệ, mất khoái cảm, giảm hạnh phúc gia đình.
- Tăng nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa: âm đạo khô tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.
- Nguy cơ vô sinh – hiếm muộn: dịch tiết ít, tinh trùng khó di chuyển đến gặp trứng.
- Ảnh hưởng tâm lý: lo lắng, tự ti, dễ dẫn đến trầm cảm.
Chẩn đoán khô âm đạo
Bác sĩ phụ khoa sẽ dựa trên:
- Khai thác triệu chứng lâm sàng (đau khi quan hệ, khô rát).
- Khám phụ khoa để đánh giá tình trạng niêm mạc âm đạo.
- Xét nghiệm hormone (nếu nghi ngờ rối loạn nội tiết).
Cách điều trị khô âm đạo
1. Liệu pháp nội tiết tố (HRT)
- Bổ sung estrogen dạng kem bôi, viên đặt, thuốc uống.
- Giúp niêm mạc âm đạo dày trở lại, tăng tiết dịch.
- Cần dùng theo chỉ định bác sĩ, theo dõi tác dụng phụ.
2. Sử dụng chất bôi trơn và gel dưỡng ẩm
- Gel bôi trơn (lubricant) dùng trước quan hệ để giảm ma sát.
- Gel dưỡng ẩm âm đạo sử dụng hàng ngày để cải thiện độ ẩm.
3. Thay đổi lối sống
- Giữ tinh thần thoải mái, giảm stress.
- Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia.
- Tập thể dục thường xuyên để tăng lưu thông máu.
4. Điều chỉnh dinh dưỡng
- Ăn thực phẩm giàu phytoestrogen: đậu nành, hạt lanh.
- Tăng cường omega-3: cá hồi, cá thu, óc chó.
- Uống đủ nước (2 lít/ngày).
5. Liệu pháp tự nhiên
- Bài tập Kegel giúp tăng cường lưu thông máu, cải thiện độ đàn hồi âm đạo.
- Massage vùng kín bằng tinh dầu thiên nhiên (dưới hướng dẫn chuyên gia).
Cách phòng ngừa khô âm đạo
- Vệ sinh vùng kín đúng cách: dùng dung dịch dịu nhẹ, tránh thụt rửa sâu.
- Quan hệ tình dục lành mạnh: giúp tăng lưu lượng máu đến âm đạo, duy trì độ ẩm.
- Khám phụ khoa định kỳ: ít nhất 6 tháng/lần để tầm soát bệnh lý.
- Giữ lối sống khoa học: ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng, tập yoga, thiền.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Phụ nữ nên đi khám ngay nếu có các dấu hiệu:
- Khô âm đạo kéo dài, không cải thiện bằng biện pháp thông thường.
- Đau rát dữ dội khi quan hệ, chảy máu bất thường.
- Kèm triệu chứng viêm nhiễm: ngứa, khí hư có mùi hôi.
- Nghi ngờ rối loạn nội tiết hoặc mãn kinh sớm.
Kết luận
Khô âm đạo là gì? Đây là tình trạng âm đạo không tiết đủ dịch bôi trơn, thường gặp ở phụ nữ sau sinh, tiền mãn kinh, hoặc do rối loạn nội tiết, căng thẳng, thói quen sinh hoạt.
Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng nhưng khô âm đạo ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sinh sản và hạnh phúc gia đình. Việc chẩn đoán sớm, điều trị đúng cách kết hợp chế độ sống lành mạnh là chìa khóa giúp chị em cải thiện tình trạng này.
👉 Chuyên gia khuyến cáo: Đừng ngại chia sẻ với bác sĩ phụ khoa khi gặp khô âm đạo, bởi đây là vấn đề y khoa bình thường và hoàn toàn có thể khắc phục hiệu quả.
