Rối loạn kinh nguyệt

Kinh nguyệt là một phần quan trọng trong sức khỏe sinh sản của phụ nữ, phản ánh sự hoạt động bình thường của buồng trứng, tử cung và hệ nội tiết. Khi chu kỳ kinh nguyệt thay đổi bất thường về thời gian, lượng máu, màu sắc hoặc kèm theo triệu chứng khó chịu, đây có thể là dấu hiệu của rối loạn kinh nguyệt.

Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày mà còn tiềm ẩn nguy cơ liên quan đến sức khỏe sinh sản, thậm chí là bệnh lý phụ khoa nghiêm trọng.

Là người làm trong lĩnh vực sức khỏe phụ khoa, chúng tôi sẽ phân tích từ A–Z về rối loạn kinh nguyệt, giúp bạn nhận biết sớm, tìm nguyên nhân và lựa chọn giải pháp điều trị đúng cách.

Rối loạn kinh nguyệt là gì?

Rối loạn kinh nguyệt là tình trạng chu kỳ kinh nguyệt có sự thay đổi bất thường về độ dài, thời gian hành kinh, lượng máu hoặc các biểu hiện kèm theo so với chu kỳ bình thường (thường dao động 21–35 ngày, hành kinh 3–7 ngày, lượng máu 50–80ml).

Các dạng rối loạn kinh nguyệt phổ biến gồm:

• Kinh nguyệt không đều: Chu kỳ dài ngắn thất thường, không theo quy luật.
• Vô kinh: Không có kinh từ 3 tháng trở lên (ở người trước đó từng có kinh) hoặc 6 tháng trở lên (ở người chưa từng có kinh đều đặn).
• Rong kinh: Hành kinh kéo dài trên 7 ngày.
• Thiểu kinh: Hành kinh dưới 2 ngày hoặc lượng máu rất ít.
• Cường kinh: Lượng máu kinh nhiều bất thường, có thể kèm cục máu đông.
• Thống kinh: Đau bụng dữ dội trong thời gian hành kinh.

Nguyên nhân rối loạn kinh nguyệt

1. Nguyên nhân sinh lý

Một số giai đoạn trong cuộc đời phụ nữ thường có sự thay đổi nội tiết dẫn đến rối loạn kinh nguyệt tạm thời:

• Tuổi dậy thì: Chu kỳ chưa ổn định do hệ trục não – tuyến yên – buồng trứng chưa hoàn thiện.
• Tiền mãn kinh: Suy giảm hormone estrogen và progesterone gây bất thường chu kỳ.
• Thay đổi cân nặng: Giảm hoặc tăng cân nhanh ảnh hưởng đến nội tiết.
• Căng thẳng, mất ngủ: Stress tác động trực tiếp lên vùng dưới đồi, nơi điều khiển hormone sinh sản.

2. Nguyên nhân bệnh lý

Rối loạn kinh nguyệt kéo dài có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh phụ khoa hoặc bệnh toàn thân:

• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Rối loạn rụng trứng, thường kèm vô kinh hoặc kinh thưa.
• U xơ tử cung, polyp tử cung: Gây rong kinh, cường kinh.
• Viêm nội mạc tử cung: Ảnh hưởng đến chu kỳ và gây đau bụng kinh.
• Rối loạn tuyến giáp: Cả cường giáp và suy giáp đều có thể làm thay đổi kinh nguyệt.
• Rối loạn đông máu: Khiến máu kinh ra nhiều hoặc kéo dài.

3. Nguyên nhân do lối sống

• Sử dụng thuốc tránh thai hoặc các thuốc nội tiết khác.
• Lạm dụng cà phê, rượu, thuốc lá.
• Chế độ ăn thiếu dinh dưỡng, kiêng khem quá mức.

Dấu hiệu nhận biết rối loạn kinh nguyệt

1. Chu kỳ thay đổi bất thường

• Ngắn hơn 21 ngày hoặc dài hơn 35 ngày.
• Mỗi lần hành kinh không đều, chênh lệch nhiều ngày so với trước.

2. Lượng máu và thời gian hành kinh bất thường

• Máu ra quá ít hoặc quá nhiều.
• Hành kinh kéo dài trên 7 ngày.

3. Triệu chứng kèm theo

• Đau bụng dữ dội, mệt mỏi, chóng mặt.
• Xuất hiện cục máu đông lớn.
• Khí hư bất thường kèm theo mùi hôi.

Rối loạn kinh nguyệt ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe?

Rối loạn kinh nguyệt không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ:

• Ảnh hưởng khả năng sinh sản: Chu kỳ bất thường thường đi kèm rối loạn rụng trứng.
• Nguy cơ thiếu máu: Rong kinh, cường kinh dễ gây thiếu máu mạn tính.
• Dấu hiệu bệnh phụ khoa: Có thể liên quan đến u xơ, polyp, ung thư nội mạc tử cung.
• Tâm lý: Lo lắng, căng thẳng kéo dài.

Chẩn đoán rối loạn kinh nguyệt

Bác sĩ sẽ kết hợp khai thác bệnh sử và thăm khám phụ khoa, có thể chỉ định thêm:

• Siêu âm tử cung – buồng trứng.
• Xét nghiệm hormone (FSH, LH, estrogen, progesterone, prolactin).
• Xét nghiệm tuyến giáp.
• Soi cổ tử cung hoặc nạo sinh thiết nội mạc nếu nghi ngờ bệnh lý.

Điều trị rối loạn kinh nguyệt

1. Điều trị theo nguyên nhân

• Rối loạn nội tiết: Sử dụng thuốc điều hòa hormone theo chỉ định.
• Bệnh phụ khoa: Phẫu thuật loại bỏ u xơ, polyp hoặc điều trị viêm nhiễm.
• Tuyến giáp: Điều chỉnh hormone tuyến giáp.

2. Thay đổi lối sống

• Ăn uống đầy đủ chất, đặc biệt là sắt, vitamin nhóm B, omega-3.
• Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng.
• Tập thể dục điều độ.

3. Theo dõi định kỳ

Phụ nữ nên đi khám phụ khoa 6–12 tháng/lần để tầm soát sớm các bất thường.

Phòng ngừa rối loạn kinh nguyệt

• Duy trì cân nặng hợp lý.
• Hạn chế thức khuya, stress.
• Không lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp.
• Tập thể dục thường xuyên.

Kết luận

Rối loạn kinh nguyệt có thể chỉ là thay đổi sinh lý tạm thời nhưng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh phụ khoa nghiêm trọng. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu và điều trị kịp thời sẽ giúp bảo vệ sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống.Nếu chu kỳ của bạn thay đổi kéo dài trên 3 tháng hoặc kèm triệu chứng bất thường, hãy đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.