Sa tử cung là gì? Nguyên nhân – Triệu chứng – Điều trị – Phòng ngừa sa tử cung

Sa tử cung là tình trạng tử cung của phụ nữ bị tụt xuống dưới vị trí bình thường trong khung chậu, thậm chí lộ ra ngoài âm đạo. Đây là bệnh lý phụ khoa khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ sau sinh nhiều lần, lao động nặng hoặc lớn tuổi. Sa thành tử cung không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, tâm lý và chất lượng cuộc sống.

Trong bài viết này, sức khỏe nữ giới sẽ phân tích chi tiết từ khái niệm, nguyên nhân, triệu chứng đến các phương pháp điều trị và cách phòng ngừa sa tử cung dựa trên góc nhìn của chuyên gia sản phụ khoa.

Hình ảnh tử cung sa xuống

Sa tử cung là gì?

Sa tử cung (tên y khoa: Uterine Prolapse) xảy ra khi các cơ và dây chằng nâng đỡ tử cung bị yếu đi hoặc giãn ra, không còn giữ được tử cung ở vị trí bình thường. Hậu quả là tử cung tụt xuống và chèn ép vào thành âm đạo.

Bệnh có thể được chia thành nhiều mức độ:

• Độ 1: Tử cung sa xuống nhưng vẫn nằm trong âm đạo.
• Độ 2: Tử cung sa xuống tới cửa âm đạo.
• Độ 3: Một phần tử cung lòi ra ngoài âm đạo.
• Độ 4 (sa toàn bộ): Toàn bộ tử cung tụt ra ngoài âm đạo.

Theo thống kê, sa tử cung thường gặp ở phụ nữ trên 40 tuổi, đặc biệt là sau thời kỳ mãn kinh do suy giảm estrogen khiến mô nâng đỡ yếu đi.

Nguyên nhân gây sa tử cung

Các chuyên gia cho rằng sa tử cung thường do sự kết hợp của nhiều yếu tố. Những nguyên nhân chính bao gồm:

sa tử cung sau sinh

1. Sinh nở nhiều lần hoặc sinh khó

Phụ nữ sinh thường nhiều lần, đặc biệt là sinh con to hoặc kéo dài thời gian rặn đẻ, có nguy cơ cao bị tổn thương cơ sàn chậu và dây chằng nâng đỡ tử cung.

2. Lão hóa và mãn kinh

Khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh, nồng độ estrogen giảm mạnh khiến mô liên kết, cơ và dây chằng trở nên yếu, giảm khả năng nâng đỡ tử cung.

3. Lao động nặng và áp lực ổ bụng

Việc mang vác vật nặng, đứng lâu, ho mạn tính hoặc táo bón lâu ngày làm tăng áp lực lên vùng sàn chậu, dẫn tới nguy cơ sa tử cung.

4. Yếu tố bẩm sinh

Một số phụ nữ có cấu trúc mô liên kết yếu bẩm sinh, dễ bị sa tử cung ngay cả khi chưa sinh con.

5. Béo phì

Thừa cân tạo áp lực lâu dài lên cơ sàn chậu, là yếu tố nguy cơ quan trọng gây bệnh.

Sa tử cung độ 2

Triệu chứng nhận biết sa tử cung

Triệu chứng sa tử cung tùy thuộc vào mức độ bệnh. Ở giai đoạn đầu, bệnh có thể diễn biến âm thầm nhưng khi tiến triển sẽ xuất hiện:

• Cảm giác nặng, tức ở vùng chậu, như có vật gì tụt xuống.
• Nhìn thấy hoặc sờ thấy khối lồi ở cửa âm đạo.
• Khó tiểu, tiểu nhiều lần, tiểu không hết hoặc tiểu són.
• Táo bón, khó đại tiện.
• Đau lưng, đau khi quan hệ tình dục.
• Trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể phải dùng tay đẩy tử cung vào trong để đi tiểu hoặc đại tiện.

Phân biệt sa tử cung với các bệnh lý khác

Sa tử cung dễ bị nhầm với sa bàng quang (cystocele) hoặc sa trực tràng (rectocele). Điểm khác biệt là:

• Sa tử cung: khối lồi xuất phát từ tử cung tụt xuống.
• Sa bàng quang: khối lồi mềm, xuất hiện ở thành trước âm đạo.
• Sa trực tràng: khối lồi ở thành sau âm đạo.

Các phương pháp chẩn đoán

Bác sĩ sản phụ khoa sẽ:

• Khám phụ khoa để đánh giá mức độ sa tử cung.
• Siêu âm hoặc MRI khung chậu (nếu cần) để loại trừ các bệnh khác.
• Kiểm tra sức mạnh cơ sàn chậu.

Phẫu thuật sa tử cung bằng phương pháp cố định tử cung

Điều trị sa tử cung

Điều trị sa tử cung phụ thuộc vào mức độ bệnh, tuổi tác, nhu cầu sinh con và tình trạng sức khỏe tổng thể.

1. Điều trị không phẫu thuật

Phù hợp với bệnh nhân nhẹ hoặc chưa muốn phẫu thuật:

• Bài tập Kegel: Tăng cường sức mạnh cơ sàn chậu.
• Dụng cụ nâng đỡ (Pessary): Vòng silicone đặt vào âm đạo giúp nâng đỡ tử cung.
• Liệu pháp hormone estrogen: Giúp cải thiện sức mạnh mô nâng đỡ ở phụ nữ mãn kinh.

2. Điều trị phẫu thuật

Khi bệnh nặng hoặc không đáp ứng điều trị bảo tồn:

• Phẫu thuật nâng tử cung (Uterine suspension): Khâu cố định tử cung vào cấu trúc nâng đỡ.
• Cắt tử cung qua đường âm đạo: Áp dụng khi bệnh nhân không còn nhu cầu sinh con.
• Kết hợp tái tạo sàn chậu để ngăn tái phát.

duy trì tập luyện thể dục hàng ngày ngăn ngừa sa tử cung

Biến chứng nếu không điều trị

Không điều trị kịp thời, sa thành tử cung có thể gây:

• Loét và nhiễm trùng âm đạo.
• Tiểu tiện khó, viêm đường tiết niệu tái phát.
• Ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng quan hệ tình dục.
• Tăng nguy cơ tổn thương các cơ quan vùng chậu.

Cách phòng ngừa sa tử cung

• Tập Kegel thường xuyên, đặc biệt sau sinh.
• Kiểm soát cân nặng hợp lý.
• Tránh mang vác nặng.
• Điều trị triệt để táo bón và ho mạn tính.
• Sinh con an toàn, hạn chế các yếu tố gây tổn thương sàn chậu.

Kết luận

Sa tử cung là bệnh lý phụ khoa phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị nếu phát hiện sớm. Chúng tôi khuyến nghị phụ nữ, đặc biệt là sau sinh hoặc bước vào tuổi mãn kinh, nên khám phụ khoa định kỳ để phát hiện và xử lý kịp thời.

Việc chủ động bảo vệ sức khỏe sàn chậu không chỉ giúp phòng tránh sa tử cung mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống và hạnh phúc gia đình.