Viêm âm đạo là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách chẩn đoán

Viêm âm đạo là một trong những bệnh lý phụ khoa phổ biến nhất ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của nữ giới trên toàn thế giới. Bệnh gây ra sự mất cân bằng vi sinh trong âm đạo, dẫn đến viêm nhiễm, khó chịu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ viêm âm đạo là gì, nguyên nhân gây bệnh ra sao, dấu hiệu nhận biết như thế nào và cách chẩn đoán bệnh chính xác.

Bài viết này sức khỏe nữ giới cung cấp cho chị em phụ nữ một cái nhìn toàn diện, khoa học về viêm âm đạo – từ kiến thức nền tảng đến phương pháp chẩn đoán chuẩn xác, giúp chị em hiểu rõ để chủ động phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

1. Viêm âm đạo là gì?

Viêm âm đạo là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại âm đạo, nơi chịu trách nhiệm bài tiết dịch âm đạo và duy trì môi trường âm đạo khỏe mạnh. Khi hệ vi sinh trong âm đạo mất cân bằng – tức là tỷ lệ vi khuẩn có lợi giảm và vi khuẩn có hại hoặc tác nhân gây bệnh tăng lên – sẽ xảy ra viêm nhiễm.

Viêm âm đạo không phải là một bệnh đơn nhất mà là thuật ngữ chung mô tả nhiều dạng viêm khác nhau với nguyên nhân và đặc điểm bệnh học khác nhau. Viêm âm đạo có thể do vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng hoặc các yếu tố kích thích không do vi khuẩn.

Viêm âm đạo nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm cổ tử cung, viêm phần phụ, ảnh hưởng đến khả năng thụ thai và tăng nguy cơ nhiễm trùng khi mang thai.

Nguồn tham khảo uy tín

• Mayo Clinic – Vaginitis
• CDC – Vaginitis
• WHO – Reproductive health

2. Các dạng viêm âm đạo phổ biến

Viêm âm đạo được chia thành các loại chính dựa trên nguyên nhân:

Nhận biết các dạng viêm âm đạo thường gặp chị em cần biết

2.1 Viêm âm đạo do vi khuẩn (Bacterial Vaginosis)

Đây là dạng viêm âm đạo phổ biến nhất, xảy ra khi các vi khuẩn có hại phát triển quá mức, làm mất cân bằng hệ vi sinh âm đạo. Dấu hiệu thường là khí hư màu trắng xám, có mùi hôi khó chịu, đặc biệt là sau khi quan hệ.

2.2 Viêm âm đạo do nấm men (Candida Vaginitis)

Nguyên nhân chính là nấm Candida albicans – một loại nấm men sống ký sinh bình thường trong âm đạo nhưng phát triển quá mức khi điều kiện môi trường thay đổi. Biểu hiện đặc trưng là ngứa ngáy, khí hư dày, trắng như bã đậu.

2.3 Viêm âm đạo do Trichomonas (Trichomoniasis)

Nguyên nhân do ký sinh trùng Trichomonas vaginalis, một bệnh lây qua đường tình dục. Triệu chứng thường gồm khí hư vàng xanh, bọt, ngứa rát và đau khi quan hệ.

2.4 Viêm âm đạo không đặc hiệu và các nguyên nhân khác

Bao gồm viêm do kích ứng hóa học (xà phòng, dung dịch vệ sinh), dị ứng, hoặc các nguyên nhân khác không do vi sinh vật.

3. Nguyên nhân gây viêm âm đạo

Hiểu rõ nguyên nhân viêm âm đạo là bước quan trọng để phòng tránh và điều trị bệnh hiệu quả.

• Mất cân bằng hệ vi sinh âm đạo: Là nguyên nhân phổ biến nhất, do sự suy giảm Lactobacillus – vi khuẩn có lợi, làm pH âm đạo tăng lên tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại và nấm phát triển.
• Quan hệ tình dục không an toàn: Lây nhiễm các tác nhân như Trichomonas, Chlamydia, Gonorrhea…
• Vệ sinh vùng kín sai cách: Thụt rửa quá sâu, sử dụng dung dịch vệ sinh có chất kích thích.
• Thay đổi nội tiết tố: Thai kỳ, tiền mãn kinh, sử dụng thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone có thể làm thay đổi môi trường âm đạo.
• Hệ miễn dịch suy giảm: Bệnh nhân tiểu đường, HIV, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch dễ bị viêm nhiễm.
• Mặc quần áo ẩm ướt, chật chội: Gây bí hơi, tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật phát triển.

Nhận biết viêm âm đạo qua dấu hiệu điển hình

4. Triệu chứng nhận biết viêm âm đạo

Mỗi dạng viêm âm đạo có biểu hiện khác nhau nhưng cũng có những triệu chứng chung giúp người bệnh dễ nhận biết:

• Khí hư bất thường: màu sắc, mùi và tính chất thay đổi (trắng đục, vàng xanh, bọt, đặc dính).
• Ngứa ngáy, rát vùng kín, đặc biệt sau khi đi tiểu hoặc quan hệ.
• Đau rát khi quan hệ tình dục.
• Tiểu tiện khó, đau hoặc rát.
• Đôi khi xuất huyết nhẹ sau quan hệ hoặc giữa chu kỳ.

5. Cách chẩn đoán viêm âm đạo

Việc chẩn đoán chính xác giúp lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả.

5.1 Khám lâm sàng

• Bác sĩ sẽ khai thác triệu chứng, tiền sử bệnh, tình trạng quan hệ tình dục và thói quen vệ sinh.
• Khám vùng kín, quan sát khí hư và cổ tử cung.

5.2 Xét nghiệm dịch âm đạo

• Lấy mẫu dịch âm đạo soi dưới kính hiển vi để phát hiện vi khuẩn, nấm hoặc ký sinh trùng.
• Xét nghiệm pH âm đạo, thường pH >4.5 ở viêm do vi khuẩn.
• Nuôi cấy vi khuẩn để xác định tác nhân gây bệnh.

5.3 Các xét nghiệm bổ sung

• Xét nghiệm PCR tìm tác nhân vi khuẩn hoặc virus.
• Xét nghiệm máu nếu nghi ngờ viêm do tác nhân lây truyền qua đường tình dục.

Thăm khám phụ khoa định kỳ nhằm phát hiện sớm dấu hiệu viêm nhiễm phụ khoa

6. Tầm quan trọng của việc điều trị và phòng ngừa viêm âm đạo

Viêm âm đạo nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến:

• Viêm nhiễm lan rộng đến cổ tử cung, tử cung và các phần phụ, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Ảnh hưởng đến thai kỳ, dễ sinh non hoặc sảy thai.
• Tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống, sinh hoạt vợ chồng.

Phòng ngừa viêm âm đạo bao gồm:

• Vệ sinh vùng kín sạch sẽ, đúng cách, tránh thụt rửa sâu.
• Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su.
• Tránh mặc quần áo quá chật hoặc ẩm ướt.
• Khám phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm bệnh.

7. Kết luận

Như vậy, viêm âm đạo là tình trạng viêm nhiễm phổ biến nhưng không nên xem nhẹ bởi những ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống. Hiểu rõ viêm âm đạo là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách chẩn đoán sẽ giúp chị em chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe.

Việc thăm khám định kỳ và tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ là điều quan trọng nhất để nhanh chóng đẩy lùi bệnh, ngăn ngừa biến chứng và duy trì sự khỏe mạnh của vùng kín.